Khoảng 4 giờ chiều chủ nhật, ngày 24 tháng 9, ca sĩ Dạ Lý gọi báo tin buồn: “Cô Thúy Liễu vừa mới ra đi hơn một tiếng đồng hồ”.. Chị chưa nói dứt lời, tôi thấy lòng mình chơi vơi buồn bã – một nỗi buồn khó tả thành lời.

Kịch sĩ Thúy Liễu, tên thật Nguyễn Thị Liễu, sinh năm 1925 đã từ giã trần gian lúc 2g30 chiều Chủ Nhật ngày 24 tháng 9 năm 2017 tại Quận Cam (Cali). Hưởng thọ 92 tuổi.

Cách đây 2 tháng, nhiều thân hữu trong Biệt Đoàn nhắn tin “Cô Thúy Liễu vừa vào Bịnh viện G.G cấp cứu”.. người viết và chủ nhiệm Việt Tide lập tức ghé đến ngay, nhưng nhân viên trực ở Bịnh viện cho biết không bịnh nhân nào có tên Lieu Nguyen. Thế là lại đi về với tâm trạng buồn vô tả.

Cách đây vài năm, người viết thỉnh thoảng ghé thăm Bà. Kịch sĩ Thúy Liễu dành nhiều thì giờ nhắc lại chuyện ngày xưa đi hát của hai người.. Cuộc đời đang vui mà giờ đây Ông đã bỏ bà ở lại trần gian hẩm hiu một mình, nói xong bà rơm rớm lệ.. Ngồi tâm sự với Bà thêm nửa tiếng, tôi đứng dậu kiếu từ ra về. Bà nắm chặt đôi tay, nhẹ nhàng âu yếm bảo: “Mẹ cám ơn con ghé thăm nhé”…

Chiều thứ hai, tôi ghé đến nhà bà ở, gặp được Anh Hùng, là người con trai duy nhất của Bà. Anh là người sống với Mẹ từ thời thơ ấu từ những ngày ở Phố Hàng Khoai (Hà Nội), cho đến lúc vào trong Nam, ngoại trừ những lần đi lính không ở nhà, còn ngoài ra, Anh và Mẹ không hề xa nhau bao giờ. Những câu chuyện, những đoạn đường văn nghệ của Ông Bà Lữ Liên – Thúy Liễu, mà anh gọi bằng hai chữ “cậu mợ” rất trìu mến, anh thuộc vanh vách, anh nhớ tỏ tường.. gần như từng nam tháng ông bà đi trình diễn ở đâu và ra sao… Suốt 45 phút, ngồi âm sự với anh trong căn nhà nhỏ, người viết biết thêm được nhiều về một người nghệ sĩ rất yêu nghề và cũng cực kỳ yêu chồng thương con hơn bao giờ hết.

Kịch sĩ Thúy Liễu thời trẻ đóng cải lương cho đoàn Kim Xuân (em gái nghệ sĩ Kim Chung). Sau 1954, hai mẹ con từ Bắc lưu lạc vào Saigon, thời gian đầu mướn nhà của kịch sĩ Ba Bé (chồng nghệ sĩ Xuân Dung), lúc đó Ba Bé đang làm trong Đại Đội Chiến Tranh Tâm Lý. Ông hỏi cô Thúy Liễu muốn đi làm trong chỗ này không? Dĩ nhiên, cô mừng quá nhận lời, thế là Ông dẫn cô Thúy Liễu vô làm Dân Chính (lúc đó dưới quyền Trung Tá Châu). Thời gian làm việc tại đây, kịch sĩ Thúy Liễu gặp ông Lữ Liên, cả hai cùng cảnh ngộ nên rất quý thương nhau. Anh Hùng kể lại: “Tôi còn nhớ kỳ đảo chính hụt ông Diệm, ngày 11 tháng 11 năm 1960, các binh sĩ trong Đại Đội trong tình trạng cắm trại, mẹ tôi ngày ngày nấu đồ ăn sai tôi đạp xe đạp từ nhà Bùi Viện đạp xe lên tận nơi Ông đang đóng (gần Sở Thú) đem đồ ăn vào cho Ông.. Tính từ ngày đó, cho đến khi Ông mất, năm 2012, Ông Bà ở với nhau trên 52 năm dài”..

Sau khi giải ngũ, nhạc sĩ Lữ Liên cộng tác với đài Mẹ Việt Nam, vì thế khi biến cố 30/4/1975 trờ đến, Ông Bà được tàu bốc ra Phú Quốc rồi sau đó đi Guam, còn anh Hùng đi bằng đường Khánh Hội trên con tàu Bông Hồng 9 thẳng tiến tới Subic Bay. Hơn một tháng sau, cả 3 gặp lại nhau tại trại Pendleton, lúc ấy đã là tháng 6.
Những người ra khỏi trại sớm thường gửi thư kể lại hoàn cảnh sống của họ ra sao, đời sống thế nào? Người định cư ở Texas thì than nơi đây nóng quá, còn người đi Chicago thì chê xứ gì quá lạnh, riêng ông bà có mấy người bạn được sống tại Cali thì cho rằng nơi đây khí hậu mát mẻ khá giống Đà Lạt ở Việt Nam.. và chính những điều kể lại như thế đã khiến ông bà Lữ Liên quyết định trụ lại cho đến khi nào có người sponsor ở Cali thì ông bà mới chịu xuất trại. Cũng nên nói thêm, nhạc sĩ Ngọc Bích lúc đó đi có một mình nên nhập chung vào ở một nhà.

Tháng 12 năm 1975, bốn người được một nhà thờ bảo trợ về sống ở Quận Cam. Nhà có 2 phòng: một dành cho ông bà Lữ Liên, phòng còn lại là của Anh Hùng và nhạc sĩ Ngọc Bích. Đầu tháng 1 năm 1976, nhà thờ kiếm được việc làm ca đêm cho 3 người ở thành phố Irvine, phần bà Thúy Liễu ở nhà lo bếp núc. Ở đây, hãng xe mua lại những xe cũ đã phế thải, họ cho người kéo về để nhân viên đập ra lấy những phụ tùng còn xài được… Công việc khá nặng nhọc không hề phù hợp với những đôi tay mềm yếu như nhạc sĩ Lữ Liên, Ngọc Bích.. thế là nhân cơ hội ông Lữ Liên liên lạc được với nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ, tác giả Đường Xưa Lối Cũ rủ Lữ Liên thành lập lại ban tam ca trào phúng để đi trình diễn.. Nghe vậy, cả hai ông thợ nhạc sĩ “tay yếu chân mềm” bèn “quit job” sau khi làm được một tháng trời. Hai ông mời thêm ông Vũ Huyến vào, thế là đủ bộ để thành ban tam ca AVT hải ngoại.

Những tháng đầu của năm 1976, ông Ngọc Bích về sống với con ở thành phố Torrance, còn ông Vũ Huyến sống ở Los Angeles, đến cuối tuần thì hai ông kéo xuống Quận Cam để tập hoặc đi trình diễn với ông Lữ Liên. Bà Thúy Liễu lúc này cũng góp một tay trong vở kịch Cô Gái Điên mà vai chánh do Kiều Chinh thủ diễn (ở Việt Nam vai này do cô Xuân Dung đảm trách). Năm 1977, trong chuyến đi Phi Châu nhân dịp vua Bokassa xưng vương, nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ cũng mời ban AVT có cả cô Thúy Liễu góp mặt trong 1, 2 tiết mục trong đó.

 

 

 

Năm 1993, anh Hùng lấy vợ. Hai năm sau, mua được căn nhà mobile home xinh xắn gần khu Phước Lộc Thọ, từ đó 3 người ở căn nhà này cho đến bây giờ.

 

 

 

 

 

Ngày 16 tháng 2, năm 2006, một buổi tiệc sinh nhật mừng nhạc sĩ Lữ Liên 89 tuổi và kịch sĩ Thúy Liễu 81 tuổi đã được tổ chức ở nhà hàng Pagolac với sự tham dự của các con Tuấn Ngọc, Khánh Hà, Lan Anh, Thúy Anh.. và các nghệ sĩ trong Biệt Đoàn Văn Nghệ Trung Ương khắp nơi đổ về, trong đó có sự hiện diện của nhạc sĩ Anh Linh, thành viên đầu tiên của ban AVT từ San Jose ghé về tham dự. Một năm sau, năm 2007, sau một lần té nặng, sức khỏe và trí nhớ Ông bị sa sút rất nhiều.

 

 

 

 

Giờ đây, linh hồn Bà đã bay về cõi vĩnh hằng.. Cầu nguyện nơi đó sẽ là một trời an lạc, hạnh phúc dành cho những con người thật đáng yêu như Bà. Hãy ngủ yên Bà nhé… Chương trình tang lễ sẽ được tuần báo Thế Giới Nghệ Sĩ loan báo trong số này, xin xem trang 8.

 

 

 

 

(trích bài Trần Quốc Bảo đăng trong tuần báo Thế Giới Nghệ Sĩ số 137 phát hành ngày 22 tháng 9 năm 2017)