Trường Kỳ – Rong chơi cuối trời quên lãng (Nam Lộc)

1

(Nhân ngày giỗ bạn tôi)

 

This slideshow requires JavaScript.

 

Khó tìm câu nào thích hợp hơn để diễn tả cuộc đời phiêu bồng của Trường Kỳ bằng tên một ca khúc mà nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ đã sáng tác, hôm nay tôi xin phép được mượn để dùng làm tựa đề cho bài viết này.

Quả đúng như vậy, chàng lãng tử của nhạc trẻ Việt Nam, Trường Kỳ, người thích phiêu du đây đó cho đến cuối cuộc đời, nhưng lại là một người chồng chung thủy, một người cha gương mẫu và một người bạn chí tình.

Kỳ thích sống đời phiêu bạt kể từ khi còn trẻ, cho nên chưa đầy 20 tuổi chàng đã thuyết phục được ông bố nghiêm khắc để dọn ra ở riêng theo tiếng gọi của “ông bầu” Jo Marcel. Kể từ đó chàng tha hồ để tóc dài, hút thuốc lá, hoạt động nhạc trẻ, tổ chức “bùm” và biến đổi từ chàng sinh viên hiền lành để trở thành một ông “Vua Hippy” chính cống “Bà Cả Đọi”!

Sinh ngày 29 tháng 3 năm 1946 , trong suốt 63 năm cuộc đời có thể nói rằng “ông vua không ngai” của nền nhạc trẻ VN chỉ biết cười chứ chưa bao giờ khóc, kể cả khi người mẹ sinh ra Kỳ bỏ ra đi lúc anh còn quá nhỏ để biết thế nào là oán trách, khổ đau! Trông tướng tá có vẻ “dữ dằn”, nhưng ai quen biết Trường Kỳ cũng đều công nhận Kỳ là người tính nết hiền lành, thật thà, có lẽ vì vậy cho nên anh có rất nhiều bạn thân và hầu như ai cũng quý mến, chiều chuộng Kỳ. Nhiều bạn đến nỗi mà trong tập hồi ký “Một Thời Nhạc Trẻ” gồm tổng cộng 384 trang, thì mãi tới trang số 299 tên của tôi mới được Kỳ nhắc đến, mặc dù tôi là một trong số những người được xem như thân thiết nhất với anh.

Và có một điều ít ai biết được rằng, Kỳ chính là người đã “bẻ lái” và đưa tôi vào một khúc quanh quan trọng của cuộc đời! Thật vậy, mỗi khi có người tò mò hỏi, lý do nào đã đưa đẩy tôi vào con đường văn nghệ, thì tôi vẫn thường “ỡm ờ” trả lời, vì tôi yêu đàn, thích hát và “khoái” được xuất hiện trên sân khấu! Nhưng sự thật không phải như thế. Nguyên nhân chính đó là “ông Trường Kỳ”, và ông ấy cũng là “thủ phạm” đã dúi chiếc microphone vào tay rồi đẩy tôi lên sân khấu giới thiệu chương trình ca nhạc “Hippy À Gogo” một cách bất đắc dĩ hơn 40 năm về trước, và có ngờ đâu nó đã trở thành một ngã rẽ của số phận để rồi sau này tôi khoác cái nghiệp MC cùng cái “mác” nghệ sĩ vào người.

Thật ra cả hai đứa chúng tôi đều đàn rất dở, hát không hay và kém cỏi về nhạc lý, nhưng lòng yêu văn nghệ thì khó ai sánh nổi! Yêu tha thiết và bằng cả sự chân thành. Hai đứa chúng tôi hợp nhau ở điểm đó và trở thành bạn tri kỷ từ hơn 4 thập niên qua, cùng nắm tay nhau đồng lòng phục vụ nghệ thuật một cách đứng đắn, trân trọng và không màng danh lợi. Chúng tôi đã trải qua những đêm thức trắng ngồi bàn bạc để tìm cách phát triển phong trào nhạc trẻ VN một cách mạnh mẽ, có ý nghĩa và hữu dụng.

Đưa ra những kế hoạch hoạt động để chống lại sự kỳ thị và vi phạm nhân phẩm của các viên chức công lực ở VN ngày trước đối với giới nhạc trẻ như cắt tóc, rạch ống quần hay bắt giữ trái phép ngoài đường phố v..v… Phản đối xén tóc ngoài đường phố! Giới nhạc trẻ phản đối…! Tổ chức, khuyến khích cũng như kêu gọi các ban nhạc trẻ trình diễn và tham gia một cách vô vụ lợi vào các buổi đại hội nhạc trẻ để gây quỹ yểm trợ Cây Mùa Xuân Chiến Sĩ hoặc giúp đỡ cô nhi, quả phụ tử sĩ VNCH. Phát động phong trào “Việt Hóa Nhạc Trẻ” để kéo giới trẻ về nguồn, để họ biết trân quý và yêu mến tiếng Việt thay vì chỉ nghêu ngao ca những bài hát lời ngoại quốc. Thường xuyên viết những bài xã luận đăng tải trên báo chí đồng thời thực hiện các chương trình truyền thanh, truyền hình để phổ biến cùng chia sẻ với quần chúng cảm nghĩ và tư tưởng của những nghệ sĩ nhạc trẻ thể hiện qua các sáng tác hay phần trình diễn của họ… Chúng tôi làm những công việc nói trên một cách hăng say và trong tinh thần tự nguyện. Hăng say quá đôi lúc tạo ra sự ngộ nhận và lòng đố kỵ từ một số người vốn ôm đầy mặc cảm trong đời của họ. Chính kinh nghiệm của những ngày còn trẻ đã làm cho tôi trưởng thành và cư xử một cách điềm tĩnh hơn mỗi khi gặp những chuyện tương tự xẩy ra trong cuộc đời.

Tuy nhiên dù đã quen với thái độ và hành động tiêu cực của những thành phần vừa kể, nhưng mỗi lần có chuyện đó xẩy ra thì y như rằng người an ủi, khuyến khích và hỗ trợ tôi đầu tiên vẫn chính là ông bạn cố tri, Trường Kỳ. Có lẽ vì chúng tôi tin tưởng và hiểu nhau một cách sâu đậm. Cảm thông với nỗi buồn hay niềm trăn trở của nhau, có khi còn hơn cả những người thân trong gia đình. Không có một chuyện gì của Kỳ mà tôi không biết và ngược lại tôi không hề dấu Kỳ bất cứ điều gì, dù đó là những chuyện cá nhân, vui cũng như buồn! Trường Kỳ còn được xem như một thành viên trong gia đình, tất cả 10 anh chị em chúng tôi, người nào cũng thân thiết với Kỳ, ngay cả ông bà cụ thân sinh ra chúng tôi cũng thế.

Trước ngày Kỳ mất khoảng vài tháng, như một sự an bài của định mệnh, các anh chị em trong gia đình tôi tự nhiên nẩy ra ý định tổ chức một cuộc họp mặt để tiếp đón Kỳ thật là long trọng và đông đủ mọi người, kể cả một số bạn thân. Đêm đó tôi và Kỳ cùng ngủ lại ở nhà vợ chồng cô em út của chúng tôi. Nhưng có ngờ đâu đó lại chính là buổi tiệc vĩnh biệt người anh, người bạn thân quý nhất của gia đình chúng tôi.

 Ôn lại thuở thiếu thời lúc vừa quen biết nhau, tôi còn nhớ là vào khoảng Tết Mậu Thân 1968, ngay sau cuộc tổng tấn công của Việt Cộng vào thành phố Sàigòn. Thật ra lúc đó qua những sinh hoạt văn nghệ ở đại học, tôi thường giao du với các anh Đỗ Ngọc Yến, Nguyễn Hữu Đống, Miên Đức Thắng, Trịnh Công Sơn, Khánh Ly, Từ Công Phụng, Từ Dung v..v… Chính tôi là người thành lập ra Quán Gió nằm trên đường Võ Tánh Sàigòn để thay thế cho những buổi trình diễn văn nghệ học đường đã phải ngưng trệ khi Quán Văn bị đóng cửa. Rất đông đảo nghệ sĩ thuộc nhóm du ca hoặc tình ca nhạc Việt vẫn thường trình diễn ở địa điểm mà tôi tổ chức như Lê Uyên & Phương, Khánh Ly, Trịnh Công Sơn, Từ Dung, Từ Công Phụng, Miên Đức Thắng, Đoàn Chính, Bùi Thiện v..v… Và có một điều cũng ít ai biết rằng tôi chính là người đã thực hiện những cuốn băng nhạc Tình Khúc Trịnh Công Sơn hay Ca Khúc Da Vàng đầu tiên với tiếng hát Khánh Ly thuở đó.

Tuy bận rộn với các sinh hoạt vừa kể, nhưng tôi vẫn để ý, theo dõi và có cảm tình với nhóm nhạc trẻ của Trường Kỳ, nhất là khi được nghe anh Jo Marcel trình bầy những bản nhạc tiền chiến như Chiều hoặc Mộng Dưới Hoa với lối hòa âm thật trẻ trung và mới lạ của Đức Huy cùng ban nhạc The Strawberry Four. Ái mộ, nhưng tôi lại không quen biết một người nào trong giới nhạc trẻ, dù ngày trước đã từng học chung với Đức Huy và Paolo ở Chu Văn An. Tôi cảm thấy họ là những người trẻ, có tài nhưng nếu chỉ trình diễn hạn chế quanh quẩn trong các Club của quân đội Mỹ, hay những vũ trường hoặc phòng trà nhỏ ở Sàigòn thì thật là uổng phí tài nghệ và thiệt thòi cho người thưởng ngoạn.

Với niềm tự tin vào năng khiếu tổ chức của mình, đồng thời với tấm lòng vô tư và bất vụ lợi, một ngày đẹp trời tôi quyết đi tìm gặp Trường Kỳ để chia sẻ những cảm nghĩ của mình, cùng đề nghị các dự án hoạt động hầu phát triển sinh hoạt nhạc trẻ trong tương lai. Thoạt tiên Kỳ có vẻ e dè và không tin tưởng lắm, nhưng sau một vài lần đến thăm tôi tại cơ sở hoạt động mới là Hầm Gió (cũng nằm trên đường Võ Tánh), đồng thời tham dự một số những buổi sinh hoạt của các nghệ sĩ đàn anh như Phạm Duy, Tạ Tỵ, Thế Uyên, Hà Huyền Chi v..v.. tại Hầm Gió, thì Kỳ bắt đầu tỏ vẻ “thán phục tài tổ chức” và giao tế của tôi, và cũng từ đó Trường Kỳ đã đưa tôi vào một ngã rẽ đầy ngạc nhiên và thú vị trong cuộc đời! Bắt đầu bằng những buổi Hippy À Gogo mà Kỳ tổ chức hàng tuần ở phòng trà Jo Marcel rồi đến Queen Bee và sau đó là Ritz.

Chủ Nhật nào tôi cũng có mặt để giúp Kỳ, từ ý kiến đến tuyển chọn, tiếp đón, sắp đặt ban nhạc và sau cùng là giới thiệu chương trình một cách “bất đắc dĩ” để tạm thay thế Trường Kỳ trong một buổi chiều bạn ta say túy lúy (có lẽ vì thất tình?)! Nhưng cũng kể từ đó “MC Nam Lộc” ra đời, mà không thể ngờ tôi đã ôm cái nghiệp đó cho đến ngày hôm nay! Và trong số những lần được điều khiển các chương trình quan trọng trong đời, tôi rất hãnh diện kể rằng 3 trong số những lần tôi nhớ mãi đó là làm MC cho đám cưới Trường Kỳ và Thu Huyền ở VN, MC cho đám cưới Tú Uyên (đứa con gái duy nhất của vợ chồng Kỳ) ở Canada và MC đám… tang Trường Kỳ ở thành phố Montréal nơi bạn mình đã chọn làm quê hương thứ hai vào cuối năm 1980 sau khi vượt biển đến Nhật Bản.

Nhắc đến thời gian đó tôi vẫn ân hận mãi cho đến bây giờ. Qua vai trò và công việc làm, tôi đã giúp hàng trăm ngàn người tỵ nạn đến Mỹ định cư, nhưng lại không bảo trợ được người bạn thân nhất của mình sang sống ở Hoa Kỳ. Mặc dù mỗi khi nhắc đến chuyện này, Kỳ vẫn thường an ủi tôi và nói, lỗi đó ở anh, vì Kỳ muốn đi Canada sớm để bảo lãnh vợ con nên không đủ kiên nhẫn chờ phái đoàn Mỹ xét đơn. Quả thật, Thu Huyền và cháu Bi (Tú Uyên) đã đoàn tụ với Kỳ rất sớm, chỉ trong vòng 2 năm trời gia đình đã tái hợp và họ sống thật hạnh phúc cho đến ngày Kỳ giã từ trần thế.  Và dù Kỳ xem tôi như bạn, nhưng Thu Huyền lại đối với tôi như một người em gái. Tôi quen hai chị em Huyền, Hòa trước và chính tôi đã giới thiệu Huyền cho Kỳ  nhân một buổi thu hình chương trình nhạc trẻ do tôi và Kỳ thực hiện trên đài truyền hình số 9. Và có ngờ đâu “phút đầu gặp em, tinh tú quay cuồng”!

Ai ai cũng lấy làm ngạc nhiên, một người giao thiệp rộng rãi, quen biết rất nhiều bạn gái và đang “cặp” với 3, 4 cô bồ một lúc như ông Vua Nhạc Trẻ kiêm Vua Hippy Trường Kỳ mà bỗng dưng lại quên đi tất cả để ngã vào vòng tay một cô nữ sinh nhu mì, hiền hậu chẳng biết nhẩy đầm hay hát hò nhạc trẻ là cái quái gì! Và Thu Huyền vẫn thường nói với tôi, “đúng là cái số anh nhỉ”! Nhưng đôi lúc có lẽ quá thương nhớ chồng nên tự mâu thuẫn và Huyền nhất định không chịu tin số kiếp của Kỳ lại ngắn ngủi như thế, và cứ trách thầm chồng là nếu anh ấy chịu khó giữ gìn sức khoẻ và đi đâu cũng có em bên cạnh săn sóc thì đâu xẩy ra nông nỗi này! Ý nghĩ đó đủ nói lên tình yêu mãnh liệt của một người vợ dành cho chồng.

Mặc dù ít có dịp gặp, nhưng Thu Huyền và vợ con chúng tôi rất quý mến nhau, luôn theo dõi, thăm hỏi về đời sống và sinh hoạt gia đình hay học vấn của các cháu. Tôi còn nhớ có lần tôi và Kỳ ngồi uống bia, lắng nghe hai bà vợ chia sẻ tâm tình mà bọn tôi cứ muốn bò lăn ra cười với những ý tưởng ngộ nghĩnh mà chúng tôi không bao giờ nghĩ đến, nhất là khi Thu Huyền và Ngọc Lan (vợ tôi) tìm hiểu không biết vì sao mà hai đứa chúng tôi thân nhau: Kỳ thì mập và thấp, tôi thì gầy và cao. Kỳ da ngăm đen, tôi trắng trẻo hơn một chút. Kỳ nhìn rất “hippy choai choai”, còn tôi (theo lời Kỳ) thì dáng vẻ rất “tiền chiến”. Kỳ theo đạo Công Giáo, còn tôi là Phật tử thuần thành, Kỳ ăn nói, đi đứng chậm chạp, tôi nhanh nhẩu và (cũng theo lời TK) “xí xọn” hơn!

Tuy nhiên hai đứa chúng tôi cùng giống nhau một điểm là lấy hai bà vợ hoàn toàn khác biệt với chồng. Thu Huyền chẳng “hippy, yé yé” tí nào. Còn vợ tôi thì không có một chút máu văn nghệ trong người. Hầu như chẳng bao giờ bà xã tôi có mặt ở những chương trình ca nhạc mà tôi tham dự, tổ chức hoặc làm MC. Nhất là những khi lưu diễn, tôi thường đi có một mình, thậm chí nhiều anh chị em nghệ sĩ tưởng tôi vẫn còn “độc thân vui tính”!   Cũng theo tinh thần và nội dung của cuộc mạn đàm có mầu sắc “tố khổ” giữa hai “phu nhân” TK & NL thì tuy Kỳ và tôi có nhiều điểm khác nhau, nhưng nói về tật xấu thì hoàn toàn giống nhau.

Cả hai “ông” đều thích ăn nhậu, uống bia và hút thuốc lá. Ăn phở thì thích tái gầu, rồi lại còn đòi thêm hành trần, nước béo chưa kể một tô “nước tiết”! Đều đều “đớp hít” chả chìa, rựa mận, lòng lợn, tiết canh… nghe không đã thấy phát bịnh rồi (lời hai bà)! À chưa hết ngoài ra hai thằng còn mang thêm cái tật “dại gái” và không ham tiền nữa chứ. Theo tôi cái tội “dại gái” thì hơi oan chứ cái tật không ham tiền có lẽ đúng! Quả thật như vậy, cả hai đứa chúng tôi tuy không chê tiền, nhưng không bao giờ chịu lụy vì tiền. Không ai có thể mua chuộc hoặc bỏ tiền để bắt chúng tôi làm những điều trái với lương tâm và đạo đức.

Có lẽ vì thế mà cả hai đứa cùng nghèo. Càng nghèo lại càng thương vợ, thương con vì có hai ông bố kiêm hai ông chồng vừa gàn, lại vừa “ham vui”! Nhưng có lẽ nhờ vậy mà “tổ đãi”. Ngày còn ở VN, cũng vì ham vui cho nên Trường Kỳ và tôi thường mượn phòng trà của anh Jo Marcel hay chị Khánh Ly để tổ chức các chương trình nhạc trẻ vào mỗi chiều Thứ Bẩy hoặc Chủ Nhật lấy tên là Hippy À Gogo hay Soul Party, mục đích là để có nơi hò hét, biểu diễn tài nghệ, sau đó là tạo địa điểm hẹn hò cho “nam thanh, nữ tú”! Rồi thì làm phim, vừa viết chuyện, vừa phân cảnh, vừa đạo diễn, vừa … sản xuất! Nhưng có ngờ đâu với sự hưởng ứng quá đông đảo và nồng nhiệt của giới trẻ, chúng tôi trở thành “đại gia”, tiền bạc rủng rỉnh, mua xe hơi, nhà “trệt”! và tiêu sài thả cửa!

Tuy nhiên vào thời đó và vào tuổi đó chúng tôi đã biết định nghĩa hai chữ Cho và Nhận mà người Mỹ thường gọi là “Give and Take”. Nhận được ân sủng của Thượng Đế, chúng tôi nghĩ đến việc “cho” hay nói đúng hơn là chia sẻ và đóng góp lại cho đời. Từ đó những chương trình đại hội nhạc trẻ ngoài trời được thành hình, lúc thì để gây quỹ cứu trợ nạn nhân thiên tai, khi thì giúp đỡ đồng bào bị hỏa hoạn. Nhưng đa số đều dành cho cây Mùa Xuân Chiến Sĩ và trợ giúp Cô Nhi Quả Phụ Tử Sĩ VNCH.

Một trong những yếu tố rất quan trọng mà tôi và Trường Kỳ vẫn hãnh diện cho đến ngày hôm nay là chúng tôi không bao giờ quản trị về tiền bạc, chuyện này để người khác lo. Khi còn ở VN thì do các sĩ quan hành chánh, tài chánh thuộc Tổng Cục Chiến Tranh Chính Trị phụ trách, sang Hoa Kỳ thì tôi luôn đề nghị, hoặc giao cho Hội Đồng Liên Tôn hay các tổ chức khác như Giới Trẻ Công Giáo, Tổng Hội Sinh Viên, Liên Hội Cựu Chiến Sĩ hoặc Hội HO Cứu Trợ Thương Phế Binh v..v.. đảm nhiệm, vì thế như đã nói ở phần trên, mỗi khi nghe được những lời đồn đãi nhảm nhí hay ác ý thì chúng tôi rất là bình tĩnh và tiên đoán rằng những kẻ phao tin hay người loan tin một cách bậy bạ, cẩu thả, không kiểm chứng, thế nào cũng bị dư luận chê cười, và điều này đến bây giờ vẫn còn rất đúng.

Một trong những điều đặc biệt khó giải thích trong mối liên hệ và tình bạn giữa hai đứa chúng tôi là luôn luôn gọi nhau bằng Ông và Tôi, chứ không dùng chữ Mày, Tao mặc dù tôi vẫn thân mật mày tao chi tớ với hầu hết những người bạn mà Kỳ giới thiệu cho tôi như Tùng Giang, Đức Huy, Tiến Chỉnh, Chu Văn Hải, Trần Đình Thục, Đan Thành, Công Thành, Minh Phúc v..v…

Có lẽ giữa Kỳ và tôi còn ngấm ngầm một thứ tình huynh đệ, hay phảng phất mối liên hệ như anh em trong gia đình. Đôi khi ngẫm nghĩ lại, tôi thấy cũng lạ, khi nói đến phụ nữ thì hai đứa chúng tôi đều cùng một “gout”, đều thích một mẫu người, từ tính nết cho đến vẻ đẹp, ấy vậy mà chưa bao giờ “đụng đào” của nhau. Cô nào Kỳ cặp là của Kỳ, cô nào tôi thích là của tôi, chưa bao giờ trùng hợp, mặc dù nhiều khi chúng tôi gặp gỡ các cô bạn gái cùng một lúc, cùng một hoàn cảnh hay cùng một môi trường, nhưng không! nhất định là “hồn ai nấy giữ”, “đào ai nấy …ôm”, ngoại trừ một người duy nhất mà chúng tôi vẫn “cặp kè” đi nhậu chung hầu như mỗi ngày khi còn ở VN, đó là nữ nghệ sĩ Tú Trinh.

Tuy nhiên, dù giao thiệp, tiếp xúc và sinh hoạt gần gũi với các nghệ sĩ, nhưng Trường Kỳ và tôi chưa bao giờ “date” với một nữ ca sĩ nào, dù các cô đều là những thiếu nữ trẻ đẹp và hấp dẫn. Chúng tôi thường đi lưu diễn chung hoặc gặp gỡ nhiều nghệ sĩ mỗi buổi tối ở các phòng trà ca nhạc, nhưng luôn xem họ như anh chị em trong cùng một gia đình, thân thiết và quý mến nhau. Ngay cả sau khi lập gia đình, Kỳ lại càng gần gũi hơn với các bạn nghệ sĩ không phân biệt tuổi tác. Gần như hầu hết ca sĩ nào đến trình diễn tại Montréal, Canada đều ở lại nhà với Trường Kỳ và Thu Huyền ít nhất là một đêm và nằm ngủ trên chiếc “giường nghệ sĩ” được kê trong căn phòng xinh xắn dành riêng để đón tiếp bạn bè hay khách phương xa đến thăm. Đặc biệt là tất cả mọi người đều ký tên trên thành giường để lưu lại một chút kỷ niệm, từ Ngọc Lan, Sĩ Phú, Billy Shane, Đức Huy, Hà Huyền Chi, cho đến Diễm Liên, Thế Sơn, Lưu Bích, Diệu Hương v..v.., và tôi là một trong số những người khách muộn màng! Vì mãi đến đầu năm 1996 tôi mới có dịp sang thăm tệ xá của bạn mình. Lý do không phải vì tôi lười hoặc không nhớ vợ chồng Kỳ, mà thật sự là vì Kỳ thường qua Mỹ để vừa đi làm việc, vừa thăm viếng anh chị em nghệ sĩ chúng tôi ở HK.

Sau chuyến Mỹ du lần đầu tiên năm 1982 trở đi, Kỳ rất thích nước Mỹ, nói đúng hơn là rất thích sinh hoạt của cộng đồng người Việt ở Mỹ, hoặc nói trắng ra là vì bạn ta rất mê đồ nhậu của người Việt tại Little Sàigòn! cộng thêm yếu tố là có mấy ông bạn rất thân. Mà Kỳ còn có thêm một đặc tính nữa là rất ngại làm phiền người khác, thế nhưng đối với những người bạn thân, hay chiều chuộng và thương mến thì Kỳ “không ngại” làm phiền và vòi vĩnh một cách tối đa! Thích ở đâu thì ở, thích ăn gì thì…đòi, thích chơi cái gì thì…kiếm. Kỳ sắp đặt lịch trình “lưu diễn” một cách rất khéo léo, gọn gàng, tiện nghi cho bạn bè và “tươm tất”…cho mình!

Anh Jo Marcel vẫn thường nói với tôi: Hình như thằng Kỳ nó có số làm “Vua”, bởi vì đi đâu hắn cũng được mọi người tiếp đón một cách nồng hậu và trân trọng! Kỳ có bạn ở khắp nơi trên thế giới, thuộc đủ mọi thành phần và gồm nhiều lứa tuổi khác nhau, nam cũng như nữ. Mỗi lần Kỳ ghé California thì bạn bè đều đưa ra sẵn một dự trình cùng “thời khoá biểu” thăm viếng của chàng. Hôm nay ở tư gia người nào, mai ngụ tại nhà của ai, mốt sẽ làm gì và đi đâu, ai sẽ đưa, người nào sẽ đón v..v… Chưa hết, sáng Kỳ muốn điểm tâm ở tiệm nào, ăn trưa tại đâu, món gì, còn buổi chiều thì nhậu ở quán nào, dĩ nhiên phải là chỗ nổi tiếng với những món khoái khẩu của “cậu Kỳ”! Kỳ là người rất có “tinh thần ăn uống”, thậm chí có cả Thẻ Hội Viên của Câu Lạc Bộ Ẩm Thực Unesco, mà chúng tôi vẫn gọi đùa là “license ăn & nhậu around the world”. Kỳ sành ăn uống đến nỗi cháu Bi (con gái Kỳ) qua một bài viết cũng đăng trong tuyển tập này diễn tả: Bố cháu nói, trong số 12 con giáp, bố cháu “sơi” hết 11 con, chỉ trừ con Rồng!

Tuy bề ngoài trông có vẻ lù đù, chậm chạp, nhưng Kỳ là người rất thông minh, có nhiều sáng kiến và một bộ óc minh mẫn, lanh lợi. Có thể nói nếu không có Trường Kỳ thì không có tờ báo Hồng ở VN ngày trước do Trịnh Quan làm chủ, không có tuần báo Chào ở Mỹ của Tùng Giang hay báo Trẻ của Kỳ Phát ở California hoặc các ấn bản do nhiều người thực hiện tại khắp các tiểu bang HK hiện nay. Không có Trường Kỳ thì không có những buổi Đại Hội Nhạc Trẻ quy tụ hàng chục ngàn người ở VN trước năm 1975 hay sau này tại Hoa Kỳ. Tôi còn nhớ vào mùa hè 1985, cơ quan USCC của chúng tôi đã phải triệu ông Vua Nhạc Trẻ từ Canada sang để tổ chức một buổi ĐHNT tại thành phố Long Beach hầu gây quỹ định cư người tỵ nạn thuở đó. Đây là buổi ĐHNT đầu tiên và cũng được xem là duy nhất tổ chức ở hải ngoại sau 1975, và cũng vì thiếu sự hướng dẫn hoặc tham dự của Trường Kỳ cho nên đến nay vẫn chưa có hay không còn một buổi ĐHNT đúng nghĩa nào nữa. Nhưng bên cạnh đó thì Kỳ đã cố vấn cho rất nhiều chương trình và các tổ chức khác sau này như hội Tết Cộng Đồng, gây quỹ trợ giúp Thương Phế Binh VNCH, hoặc các buổi đại hội tôn giáo, họp mặt giới trẻ v..v…

Nhưng theo tôi, đóng góp lớn lao và đáng kể nhất của Trường Kỳ chính là những công trình sưu tầm cùng các tác phẩm văn học, nghệ thuật mà anh đã âm thầm và khổ công thực hiện, hoặc qua hình thức tuyển tập, hoặc qua hình ảnh hay các chương trình phát thanh v..v… Tất cả những tài liệu trên có thể được xem như những sử liệu đáng quý để lại cho đời và cho thế hệ trẻ sau này mỗi khi các em muốn tìm hiểu về các sinh hoạt nghệ thuật của thời VNCH trước năm 1975 hay của người Việt tại hải ngoại. Đối với Trường Kỳ khi vui chơi hoặc ăn nhậu thì rất là thả giàn mà anh thường diễn tả là “líp baga”, thế nhưng khi bắt tay vào làm một công việc gì thì chàng vô cùng chăm chỉ và đứng đắn. Chỗ Kỳ ngồi làm việc được trang bị thật chu đáo và ngăn nắp, có đầy đủ “đồ nghề”, từ hệ thống computer đến video, audio equipments, máy chụp ảnh, thu hình, scanner v..v… Nói tóm lại Kỳ có thể ngồi nhà, nhưng vẫn liên lạc được với tất cả mọi người hay bất cứ nơi nào chàng muốn. Cũng chính vì thế mà anh đã liên tục thực hiện được hàng ngàn cuộc phỏng vấn nghệ sĩ VN ở khắp nơi trên thế giới mà khán thính giả yêu nhạc đã được nghe hay đọc trên các chương trình phát thanh VOA, BBC, RFI, hoặc các đài radio hay báo chí địa phương, qua Internet, hay trên các tuyển tập nghệ sĩ do anh thực hiện mà mỗi lần phát hành đều được chiếu cố một cách nồng nhiệt, hầu hết đều đã “sold out”. Hiện có rất nhiều người đề nghị chị Trường Kỳ hay con cháu của anh tái bản các tác phẩm văn nghệ hữu ích và giá trị vừa kể để cho nhiều người có dịp được thưởng thức hoặc giữ làm tài liệu.

Là người có máu văn nghệ và hoạt động khá đa dạng trong lãnh vực này, vì thế Trường Kỳ có nhiều “chức vụ” và biệt danh được người đời gán cho anh. Nào là “Vua Nhạc Trẻ”, “Vua Hippy”, nào là nhà văn, nhà báo, nào là nhạc sĩ, nào là nhà tổ chức và đôi khi còn được gọi là “ông bầu”! Nhưng có lẽ vai trò đúng nhất, thích hợp nhất mà Trường Kỳ cũng hài lòng nhất và tự xem như nghề chính của mình, đó là danh xưng “Ký Giả Trường Kỳ”. Quả đúng như vậy, mặc dù làm rất nhiều việc liên quan đến sân khấu, nghệ thuật, văn chương, ca nhạc, điện ảnh, truyền thanh, truyền hình v..v.., nhưng tất cả đều bắt nguồn từ tài viết lách của anh, từ các bài phỏng vấn, phóng sự tường trình, ký sự, truyện ngắn, truyện dài hay truyện phim v..v.. được ký dưới nhiều bút hiệu khác nhau và được phổ biến một cách rộng rãi ở khắp nơi trên thế giới, kể cả tại VN. Và nếu nhận xét như vậy thì có thể nói Trường Kỳ là một ký giả đã sống đúng nghĩa với câu “Sinh Nghề, Tử Nghiệp”. Kỳ chính thức bước vào lãnh vực báo chí từ năm 1963, khi mới vừa 17 tuổi bắt đầu bằng một công việc tài tử, phụ trách “Trang Teenager’s” với bút hiệu Johnny Kỳ trên tuần báo Kịch Ảnh rất nổi tiếng thời đó của đạo diễn kiêm chủ nhiệm Quốc Phong. Với sự đáp ứng nồng nhiệt của độc giả nói chung và giới trẻ nói riêng, chẳng bao lâu sau đó vào năm 1964, Kỳ đã được ông Quốc Phong mời cộng tác một cách chính thức và phụ trách tiết mục “Sài Gòn Bão Nhạc” dưới tên Trường Kỳ và được trả tiền nhuận bút đầy đủ như một ký giả chuyên nghiệp. Mỗi khi nhắc đến chuyện này, Kỳ vẫn lấy làm hãnh diện và khoe rằng, các đàn anh “đồng nghiệp”, cùng làm chung một tòa soạn với Kỳ thuở đó đều là những cây cổ thụ của làng văn, làng báo VN như Hoàng Hải Thủy, Mai Thảo, Viên Linh v..v.., mặc dù lúc đó ai cũng biết Kỳ chỉ là một ký giả hạng “tép riu”, nhưng hạng gì thì hạng, anh cũng đã trở thành một ký giả “nhà nghề”. Và đó cũng là cái nghề chính đã nuôi Kỳ cho đến ngày nhắm mắt.

Thật sự Kỳ có thể vẫn còn hiện diện trên cõi đời này, nếu không vì lương tâm nghề nghiệp. Khởi đi từ ngày Thứ Sáu định mệnh 20 tháng 3, 2009, Kỳ nhận lời bay từ Montréal xuống Toronto để tham dự buổi ca nhạc ra mắt CD của một giọng hát trẻ, rất trẻ nên được gọi là Bé Tường Vi, học trò của nhạc sĩ Nguyễn Đức, trưởng ban Việt Nhi ngày trước, và cũng là người đã đào tạo ra hàng chục ca sĩ tên tuổi của nền âm nhạc VN. Lúc chuẩn bị lên đường thì Kỳ cảm thấy khó chịu trong người và than với vợ là bị chóng mặt và huyết áp xuống thấp, sau đó anh đành phải hủy bỏ chuyến đi. Quyết định này không biết có làm cho Kỳ mang “mặc cảm tội lỗi” hay không, nhưng qua ngày hôm sau, sáng Thứ Bẩy 21 tháng 3, Kỳ nói với vợ là đã thấy bớt mệt và muốn đổi lại vé để bay đến Toronto. Thu Huyền vẫn lo lắng và cản chồng nên ở nhà để chị đưa đi khám bác sĩ. Huyền bảo, lâu lâu mới có một lần phải hủy bỏ chuyến đi làm phóng sự phỏng vấn, chắc không sao đâu, thế nào mọi người cũng thông cảm vì sức khỏe của anh. Kỳ trả lời vợ rằng: Em nói đúng, tuy nhiên nếu đây là buổi ra mắt của một ca sĩ nổi tiếng hoặc một người đã có tên tuổi thì anh sẽ ở nhà, nhưng khổ nỗi đêm nay là lần xuất hiện đầu tiên của cháu Tường Vi, một ca sĩ mới có 12 tuổi và vừa bước vào nghề, vì thế nếu anh không dự để viết bài tường thuật cũng như giới thiệu thì chắc nó buồn và thất vọng lắm! Một câu nói mà tôi nghĩ rằng chỉ có thể phát ra từ trái tim của những nhà báo chuyên nghiệp và có lương tâm.

Cũng xin nhắc lại một chút ở đây rằng Trường Kỳ bạn tôi là người mang chứng bệnh tiểu đường khá nặng. Mỗi ngày anh phải tự đo mức lượng đường trong cơ thể và tự chích Insulin vào người 3, 4 lần một ngày. Đi đâu cũng phải vác theo hộp “đồ nghề” thuốc thang, kim chích, máy đo v..v…

Và như đã nói ở trên, Kỳ rất ngại làm phiền người không thân, vì thế khi sau khi quyết định bay xuống Toronto và tham dự cũng như ghi nhận chi tiết buổi nhạc hội ra mắt CD của cháu ca sĩ Tường Vi, Kỳ tạm trú ở nhà người “bầu show” trẻ tên là Minh. Sáng hôm sau Chủ Nhật 22 tháng 3, 2009 Kỳ thấy mệt trở lại, ca sĩ Quốc Anh đến đón đi ăn sáng nhưng anh cứ lần lữa mãi. Thấy “ông thầy” có vẻ khó chịu bất thường, mặt tái xanh, vợ chồng người bầu show đề nghị gọi ambulance đưa anh vào bệnh viện, nhưng Kỳ nhất định không chịu và trấn an mọi người rằng không sao đâu, nằm nghỉ một tí là khỏe, nhưng tôi đoán chắc vì Kỳ sợ phiền! Bằng cớ là ngay sau đó, có lẽ không còn chịu nổi nữa, Kỳ bắt đầu ói mửa, chủ nhà phải gọi xe cấp cứu, thậm chí khi xe đến nơi Kỳ vẫn còn ngại ngùng không chịu nằm lên băng ca để họ khiêng đi, mà lại tự động bước ra ambulance, nhưng vừa đến cửa xe thì anh ngã quỵ xuống, nhân viên cứu thương vực Kỳ lên đưa anh ngay vào bệnh viện, nhưng quá trễ, Kỳ đã tắt thở giữa đường. Tôi được Quốc Anh gọi điện thoại “tường trình tại chỗ” mọi diễn biến từng phút, từng giây, vừa nghe, vừa đau lòng, vừa xót thương, lại vừa… tức bạn mình! Điều này đã được Thu Huyền xác nhận lại về sau rằng, nếu!!! Vâng, nếu hôm đó Kỳ đừng quá yêu nghề chịu khó nghỉ ở nhà, hoặc đừng ngần ngại trong việc gọi xe cứu thương từ sớm! Hoặc có vợ đi theo để chăm sóc và theo dõi sức khoẻ thì “chắc chắn hắn còn gặp tụi mình dài dài”, đó chính là lời nhận xét của một số bác sĩ y khoa, đồng thời cũng là bạn thân và biết rất rõ tình trạng bệnh lý của Kỳ.

Âu cũng là sự an bài của số mệnh, và nếu tin vào số mệnh thì có lẽ chúng ta cũng phải tin vào những điềm gở xẩy ra trước ngày Kỳ bỏ cuộc chơi! Nhất là khi Thu Huyền khoe tôi tấm ảnh hai vợ chồng vừa nghịch ngợm chụp cách ngày Kỳ mất chỉ 1 tháng trước đó là cảnh Kỳ đứng ở một sân ga xe lửa (giả vờ) vẫy tay chào từ giã vợ mình, phải chăng như một điều báo trước?

Chưa hết, Thu Huyền kể tiếp, buổi sáng Thứ Bẩy đưa chồng ra phi trường, trước khi lên máy bay, Kỳ còn dặn đi, dặn lại vợ là ngày mai giờ này nhớ đón anh nhé và sau đó trấn an Thu Huyền rằng “có lẽ đây là chuyến đi show ngắn nhất của anh phải không em”! Nhưng không ngờ nó đã trở thành chuyến đi dài nhất trong đời của ông Vua Nhạc Trẻ! Kỳ ra đi thật nhanh và thật bất ngờ, không biết đau đớn là gì. Nhanh đến nỗi ở trên cùng một tờ báo, trang bên phải thì đăng mẩu Phân Ưu do Kỳ đứng tên chia buồn một người quen vừa qua đời. Trang bên trái thì đăng Cáo Phó Trường Kỳ đã mất! Và bất ngờ là bởi vì Kỳ vẫn thường nói với Thu Huyền rằng theo lá số tử vi thì anh phải sống cho đến năm 90 tuổi, cho nên Kỳ bao quản mọi việc trong nhà, còn Huyền thì hoàn toàn dựa vào chồng. Từ cách sử dụng cell phone cho đến Internet, check email, xe cộ, bảo hiểm, thuế má v..v.., Kỳ đều làm hết cho vợ, vì thế sự ra đi của Kỳ đã để lại một sự trống vắng và hụt hẫng lớn lao cho Thu Huyền.

Hôm tang lễ, nghe Thu Huyền vừa thương, vừa khóc, vừa trách chồng mà tôi dù đang buồn não ruột nhưng cũng phải bật cười. Huyền nói, con người anh Kỳ làm cái gì cũng chậm. Ăn cũng chậm, nói cũng chậm, đi cũng chậm, vậy mà tại sao đối với cái chết thì anh lại nhanh hơn ai hết! Người thiếu phụ cô đơn nhiều khi cứ tưởng chồng mình vẫn còn đang rong chơi khắp bốn phương trời chưa trở lại mái nhà xưa, nhưng có ngờ đâu chàng đã hoàn tất xong một đời phiêu lãng, rồi quên cả đường về, như lời ca mà Hoàng Thi Thơ đã viết:

Ta đi lang thang quên ngày tháng, quên trần gian,
quên nhân tình đã quên mình.
Xin một sáng trong mùa đông, trên nệm êm lá vàng úa.
Không còn nhớ, không còn thương, ta nằm im chết bên đường!

Kỳ ơi, tôi nhớ ông!

Nam Lộc

22/03/2010

Nam Lộc

Nam Lộc

 

Bình luận về bài viết này